УКРАЇНСЬКА ОНОМАСТИЧНА ШКОЛА В ПОЛЬЩІ: АСПЕКТУАЛЬНИЙ ОГЛЯД ПРОБЛЕМИ

Д. l Янчура

Анотація


У статті вперше зібрано й описано науковий доробок україністів-ономастів, які репрезентують провідні заклади вищої освіти Польщі. Стаття має оглядово-дескриптивний характер. Мета дослідження – всебічно репрезентувати науково-дослідницьку діяльність польських учених-ономастів, предметом вивчення яких стали виключно або зокрема українські власні назви та які, відповідно, об’єднані спільним місцем роботи. Діяльність українських ономастичних шкіл Польщі в основному сфокусована на антропонімії та топонімії українського прикордоння.


Ключові слова


українська ономастика, польська ономастична школа, польсько-українське прикордоння, оглядово-дескриптивне дослідження

Повний текст:

PDF

Посилання


Beley, О. О. (1999). Suchasna ukrainska erhonimiia: vlasni nazwy pidpryiemstv Zakarpattia [Modern Ukrainian ergonyms: proper names of Zakarpattia enterprises]. Uzhhorod: Vyd-vo Uzhhor. derzh. un-tu [in Ukrainian].

Beley, О. (2000). Suchasna ukrainska erhonimiia (na materiali vlasnykh nazv pidpryjemstv Zakarpatskoi oblasti [Modern Ukrainian ergonymy: proper names of enterprises in Zakharapattia]. Extended abstract of candidate’s thesis. Lviv: Lviv. nats. un-t im. Ivana Franka [in Ukrainian].

Beley, О. (2007). Transformatsiia ukrainskoho onomastykonu posttotalitarnoho periodu na zahalnoslovianskomu tli [Transformation of the Ukrainian Onomasticon in the post-totalitarian period in a Slavic context]. Wrocław: Wyd-wo Un-tu Wrocławskiego [in Ukrainian].

Kosmeda, Т. (2009). Prahmatyka vlasnoi nazwy u poetychnomu teksti D. Pavlychka: obrazokontsept Lviv [Pragmatics of personal name in the poetic text written by D. Pavlychko: figurative concept Lviv]. Nauk. visn. Cherniv. un-tu. Seriia «Slovianska filolohiia» – Scientific Bulletin of Chernivtsi University. Slavic Philology Series, 475–477, 428–432 [in Ukrainian].

Kosmeda, Т. (2017b). Funktsiine navantazhennia naukovoi movoznavchoi shkoly v suchasnomu prostori universytetskoi systemy [The functional load of a linguistic research school in the modern university system]. Linhvistychni studii – Linguistic studies, 34, 176–183 [in Ukrainian].

Kosmeda, Т. А. (2012). Prahmatyka vlasnoi nazwy v ego-teksti T. Shevchenka. Osoblyvosti funktsionuvannia toponimiv (do 155-richchia z chasu napysannia pysmennytskoho “shchodennyka” [Pragmatics of personal name in ego-texts written by T. Shevchenko: peculiarities of functioning of toponyms (dedicated to the 155th anniversary of the writer`s diary]. Vostochnoukraynskyi lingvisticheskii sbornik – Eastern Ukrainian Linguistic Collection, 14, 68–82 [in Ukrainian].

Kosmeda, Т. А. (2015). Metafora suchasnoi publitsystyky: aktualizatsiia antroponimiv (na materiali ukrainskoi ta rosiiskoi mov [Metaphor of contemporary publicist discourse: actualization of anthroponyms]. Nauk. visn. Drohob. derzh. ped. un-tu imeni Ivana Franka. Seriia «Filolohichni nauky (movoznavstvo)» – Scientific Bulletin of Ivan Franko Drohobych State Pedagogical University. Philological Sciences (Linguistics) Series, 3, 116–122 [in Ukrainian].

Kosmeda, Т., & Yanchura, D. (2021). Antroponimikon meshkantsiv Poznani (Respublika Polshcha): ukrainskyi slid [Anthroponymicon of the Inhabitants of Poznan (Republic of Poland): Ukrainian trace]. Linhvistychni doslidzhennia – Linguistic research, 55, 22–32 [in Ukrainian].

Redkva, М. (2004). Osoblyvosti vidtvorennia semnatyky ta vnutrishnoi formy onimiv ukrainskoi narodnoi kazky v anhlomovnomu perekladi [Peculiarities of reproduction of semantics and internal form of onyms at Ukrainian folk tale in English translation]. Nauk. zap. Ternop. ped. un-tu. Seriia movoznavstvo – Scientific notes of Ternopil Pedagogical University. Linguistics Series, 2 (12), 158–166 [in Ukrainian].

Redkva, М. (2011). Semantyko-funktsionalne znachennia kazkovych antroponimiv (na prykladi variantiv nazyvannia Telesyka v ukrainskii narodnii charivnii kaztsi) [Semantic and functional significance of anthroponyms in folk tales (on the example of the names of Telesyk in the Ukrainian folk magic tale]. Nauk. zap. Kirovohr. derzh. ped. un-tu imeni Volodymyra Vynnychenka. Seriia filolohichni nauky (movoznavstvo) – Scientific notes of Volodymyr Vynnychenko Kirovohrad State Pedagogical University. Philological Sciences (Linguistics) Series, 95, 336–340 [in Ukrainian].

Redkva, М. (2014). Zhinochi osobovi naimenuvannia u tekstakh ukrainskykh narodnykh kazok [Women`s personal names in the texts of Ukrainian folk tales]. Nauk. zap. Ternop. nats. ped. un-tu. Seriia Movoznavstvo – Scientific notes of Ternopil National Pedagogical University. Linguistics Series, 2 (24), 221–226 [in Ukrainian].

Torchynskyi, М. М. (2019). Terytorialna dyferentsiatsia onomastychnykh studii v Ukraini [Territorial differentiation of onomastic research in Ukraine]. Nauk. chasopys Skhidnopod. linhvokraiezn. tsentru – Scientific journal of the East Podolsk Linguistics Center, 8, 62–70 [in Ukrainian].

Abuzarova, M. (2014). Khrystyianski cholovichi imena u tvirnykh osnovakh polskykh prizvyshch drohobychan kintsia XVIII – poch. XIX st. [Christian male names in the creating stems of Polish surnames of Drohobychans of the late XVIII – early XIX centuries]. Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie, 3, 80–101 [in Ukrainian].

Abuzarowa, M. (2015). Wpływy Wschodniosłowiańskie w zakresie fonetyki i zapożyczenia w polskiej antroponimii mieszkańcow pogranicza polsko-ukraińskiego z końca XVIII – początku XIX wieku [Eastern Slavic influences in the field of phonetics and borrowing in Polish anthroponymy of the inhabitants of the Polish-Ukrainian borderland from the end of 18th – early 19th century]. Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie, 4, 106–114 [in Polish].

Abuzarowa, M. (2016). Yavyshche synonimii v ukrainskii onomastychnii terminolohii [The phenomenon of synonimy in Ukrainian onomastic terminology]. Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie, 5, 35–44 [in Ukrainian].

Buczyński, M. (1989). Interferencje językowe na przykładzie asymilacji nazw osobowych Ormian zamojskich w XVII wieku [Language interferences on the example of assimilation of the personal names of the Zamoian Armenians in the 17th century]. Interferencje językowe na rożnych obszarach Słowiańszczyzny: księga referatow Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej w Lublinie, Chełmie I Zamościu 22–25 września 1987 (рр. 69–86). Lublin: UMCS [in Polish].

Buczyński, M. (1993). Ormiańskie nazwiska w Zamościu na tle kulturowej i językowej tradycji regionu [Armenian surnames in Zamosc against the cutural and linguistic tradition of the region]. Systemy onomastyczne w słowiańskich gwarach mieszanych i przejściowych: księga referatow Międzynarodowej Slawistycznej Konferencji Naukowej w Lublinie 20–23 listopada 1991 r. (рр. 83–84). Lublin: UMCS [in Polish].

Czyżewski, F. (2006). Uwagi o antroponimii pogranicza polsko- ukraińskiego [Comments about anthroponymy of the Polish-Ukrainian borderland]. Spotkania polsko-ukraińskie: język – kultura – literatura (8–10 czerwca 2006, Chełm) (рр. 171–191). Chełm: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa [in Polish].

Czyżewski, F. (2010). Formuły identyfikacyjne ludności południowego Podlasia (na podstawie inskrypcji nagrobnych pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego) [Identification formulas of the population of southern Podlasie (based on tombstone inscriptions of the Polish – East Slavic border]. W świeci nazw: księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Czesławowi Kosylowi (рр. 79–89). Lublin: UMCS [in Polish].

Hrabec, S. (1950). Nazwy geograficzne Huculszczyzny [Geographical names of the Hutsul region]. Krakow: Nakładem Polskiej Akademii Umiejetności [in Polish].

Janow, J. (2001). Słownik huculski [Hucul Dictionary]. Krakow: Wyd-wо Nauk. DWN [in Polish].

Jurkowski, M. (1971). Ukraińska terminologia hydrograficzna [Ukrainian hydrographic terminology]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich [in Polish].

Kawęcka, M. (2014). „Obcy” na pograniczu, czyli o nieoficjalnych nazwach osobowych na terenach pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego [„Strangers” on the borderland, i.e. unofficial personal names in the territories of the Polish – East Slavic border]. Egeria, 1 (17), 36–38 [in Polish].

Kawęcka, M. (2019). Granice na pograniczu, czyli o przezwiskach kolektywno-regionalnych na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim [The borders on the borderland, i.e. collective-regional nicknames on the Polish – Eastern Slavic borderland]. Konstrukcje i destrukcje tożsamości. Granice stare i nowe. (Vol. 5). (рр. 125–134). Warszawa: ISPAN [in Polish].

Kojder, M. (2005). Antroponimia historyczna mieszkańcow starostwa hrubieszowskiego w XVII – XVIII wieku [Historical anthroponymy of the inhabitians of Hrubieszow Starosty in the 17th and 18th centuries]. Lublin: UMCS [in Polish].

Kojder, M. (2016). Nazwiska motywowane imionami chrześcijańskimi w inskrypcjach nagrobnych na cmentarzu w Chełmie [Surnames motivated by christian names in tombstone inscriptions in the cemetery in Chelm]. Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie, 5, 164–179 [in Polish].

Kojder, M. (2016a). Nazwiska patronimiczne z formantem -owicz/-ewicz w inskrypcjach nagrobnych na wybranych cmentarzach wschodniej Lubelszczyzny [Patronymic surnames with suffix -owicz/-ewicz in tombstone inscriptions of selected cemeteries on the east of Lublin region]. Studia Wschodniosłowiańskie, 16, 243–252 [in Polish].

Kojder, M. (2018). Jeszcze o Stumetrowkach jako nieoficjalnych nazwach miejskich na Białorusi, w Rosji i na Ukrainie [More about Stumetrowka as unofficial city names in Belarus, Russia and Ukraine]. Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej, 11, 200–215 [in Polish].

Kojder, M. (2019). Antroponimia historyczna wiernych chełmskiej diecezji grecko-unickiej (1662–1810) [Historical anthroponymy of the believers of Greek-Roman Catholic Diocese of Chelm (1662–1810)]. Lublin: UMCS [in Polish].

Kojder, M., & Olejnik, M. (2016). Wpływ zmian politycznych na nazewnictwo miejskie na Ukrainie [The impact of political changes on urban nomenclature in Ukraine]. Slavica: Annales Instituti Slavici Universitatis Debreceniensis, 45, 56–63 [in Polish].

Kojder, M., & Olejnik, M. (2017). Najnowsze zmiany w urbanonimii Kijowa (lata 2014–2016) [The lates changes in urbanonymy of Kiev]. Studia Wschodniosłowiańskie, 17, 207–218 [in Polish].

Kojder, M., & Olejnik, M. (2017a). Onomastyka na pograniczach językowo-kulturowych [Onomastics on the linguistic and cultural borderlands]. Lublin: UMCS [in Polish].

Koper, M. (2020). Wybrane zagadnienia z języka, historii i kultury regionu w świetle nazewnictwa geograficznego południowo-wschodniej Polski [Selectes issues of the language, history and culture of south-eastern Poland in the light of geographical onomastics of the region]. Prace językoznawcze, 4 (22), 73–84 [in Polish].

Koper, M. (2021). Powiat tomaszowski w pejzażu toponimicznym pogranicza polsko-ukraińskiego [Tomaszow Powiat in the toponymic landscape of the Polish-Ukrainian border]. Lublin: Wyd-wo KUL [in Polish].

Kosmeda, T., & Janczura, D. (2019). Irena Mytnik. Imiennictwo ziemi chełmskiej w XVI–XVII wieku. Warszawa: Sowa 2017, 320 s. [Irena Mytnik. Onomastics of the Chełm region in the 16th –17th centuries. Warsaw: Sowa 2017, 320 pp.]. Onomastica, 63, 323–328 [in Polish].

Kosyl, Cz. (1993). Nazwa miejscowa Horodzież na tle innych toponimow [Local name Horodzież against the other toponyms]. Onomastica, 38, 63–71 [in Polish].

Łesiow, M. (2000). Z antroponimii poetyckiej Jozefa Łobodowskiego [From the poetic anthroponymy of Jozef Łobodowski]. Jozef Łobodowski – rzecznik dialogu polsko-ukraińskiego (рр. 31–45). Lublin: UMCS [in Polish].

Łesiow, M. (2008). Pochodzenie i historia nazw własnych Ukrainy oraz jej części [Origin and history of proper names of Ukraine and its parts]. Wokoł problemow historii: studia o kulturze i literaturach wschodniosłowiańskich (рр. 281–296). Lublin: Tow-wo Nauk. Katolickiego Un-tu Lubelskiego Jana Pawła II [in Polish].

Łesiow, M. (2009). Z antroponimii poetyckiej Jozefa Bohdana Zaleskiego [From the poetic anthroponymy of Jozef Bohdan Zaleski]. Słowo i metody: księga dedykowana profesorowi Jerzemu Święchowi (рр. 537–556). Lublin: UMCS [in Polish].

Makarski, W. (1999). Nazwy miejscowości dawnej ziemi przemyskiej [Toponymical names in the former Przemyśl province]. Lublin: Wyd-wo KUL [in Polish].

Makarski, W. (2006). Antroponimnia w rodach szlachty bełskiej w XV wieku [Anthroponymy in the families of the Bełsk nobility in the 15th century]. Spotkania polsko-ukraińskie. Język – kultura – literatura (рр. 151–169). Chełm: PWSZ [in Polish].

Makarski, W. (2014). Z metodologii badań toponomastycznych. W poszukiwaniu staroruskich nazw miejscowości na terenie dzisiejszej Zamojszczyzny [Selected issues in toponomastic research. In search of old ruthenian place names in the area of contemporary region of Zamość]. Roczniki Humanistyczne, 62 (6), 85–100 [in Polish].

Mytnik, I. (2010). Antroponimia Wołynia w XVI–XVIII w. [Anthroponymy of Volynia in 16th–18th centuries]. Warszawa: KU UW [in Polish].

Mytnik, I. (2017). Imiennictwo ziemi chełmskiej w XVI–XVII w. [Onomastics of the Chełm region in the 16th – 17th centuries]. Warszawa: KU UW.

Mytnik, I. (2017a). Słownik historyczno-etymologiczny ziemi chełmskiej XVI–XVII wieku [Historical and etymological dictionary of the Chełm land in the 16th–17th centuries]. Warszawa: KU UW [in Polish].

Olejnik, M. (2003). Nazwy terenowe gminy Wola Uhruska [Toponyms in Gmina of Wola Uhruska]. Gmina WolaUhruska na tle Euroregionu Bug: język i kuktura. Wola Uhruska: Urząd Gminy [in Polish].

Olejnik, M. (2003a). Pogranicze polsko-ukraińskie na przykładzie hydronimii gminy Stary Brus [Polish-Ukrainian borderland on the example of the hydronymy of Gmina of Stary Brus]. Treści i mechanizmy przenikania kultur na pograniczu polsko-ukraińskim. Ryki: Wyższa Szkoła Umiejętności Pedagogicznych i Zarządzania [in Polish].

Olejnik, M. (2006). Polska i ukraińska mikrotoponimia powiatu włodawskiego [Microtoponymy of the Włodawa county]. Lublin: UMCS [in Polish].

Olejnik, M. (2019). Antroponimia starostwa grabowieckiego (XVI–XVIII w.) [Anthroponymy of Grabowiec district (16th–18th century]. Lublin: UMCS [in Polish].

Pluskota, T. (2013a). Dwuczłonowe imiona słowiańskie w nazwach miejscowych Ukrainy i pogranicza polsko-ukraińskiego w XIX w.: (na podstawie Atlasu historycznego ziem ruskich Rzeczypospolitej A. Jabłonowskiego) [Two-parts Slavic names in the local names of Ukrainia and the Polish-Ukrainian borderland in the 19th century (basen on Historical Atlas of the Ruthenian lands of Republic of Poland by A. Jabłonowski]. Dialog kultur: języki wschodniosłowiańskie w kontakcie z polszczyzną i innymi językami europejskimi (рр. 249–263). Bydgoszcz: Wyd-wo Un-tu Kazimierza Wielkiego [in Polish].

Pluskota, T. (2013b). Wybrane imiona polskie w toponimii ziem ruskich Rzeczypospolitej od XVI do XIX wieku w ujęciu kartograficznym [Selected Polish names in toponymy of the Russian lands of the Republic of Poland from the 16th to the 19th century in cartographic terms]. Niejedno ma imię…: prace onomastyczne i dialektologiczne dedykowane Profesor Ewie Wolnicz-Pawłowskiej. (pp. 301–313). Warszawa: Wyd-wo Un-tu Kardynała Stefana Wyszyńskiego [in Polish].

Rieger, J. (1994). Niektore problemy toponimii Ukrainy w XVI w. [Some issues of the toponymy of Ukraine in the 16th century]. Onomastica, 39, 117–129 [in Polish].

Rieger, J. (1995). Słownictwo i nazewnictwo łemkowskie [Lemko vocabulary and nomenclature]. Warszawa: Semper [in Polish].

Rieger, J. (1997). Dawna strefa graniczna językowo-etniczna polsko-ukraińska w okolicach Sanoka i Przemyśla w świetle antroponimii [Former Polish-Ukrainian linguistic and ethnic border area in the vicinity of Sanok and Przemysl in athroponymy]. Slavia Orientalis, 2 (46), 193– 210 [in Polish].

Rieger, J. (2004). Imiona i nazwiska w Wojtowcach i Zielonej koło Wołoczysk [Names and surnames in Wojtowce and Zielona near Wołoczyska]. Studia nad polszczyzną kresową, 11, 343–362 [in Polish].

Rospond, S. (1976). Mowią nazwy [Names are speaking]. Warszawa: WSIP [in Polish].

Rudnicki, J. (1939). Nazwy geograficzne Bojkowszczyzny [Geographical names of Bojkowszczyzna]. Lwow: Kasa im. Rektora J. Mianowskiego In-t Popierania Polskiej Tworczości Naukowej [in Polish].

Rzetelska-Feleszko, E., Cieślikowa, A., & Duma, J. (2002). Słowiańska onomastyka: encyklopedia [Slavic Onomastics: an Encyclopedia]. Warszawa – Krakow: Tow-wo Nauk. Warszawkie.

Smoczyński, P. (1961). O derywacji fleksyjnej w słowiańskiej onomastyce. Zarys problematyki [On flexive derivation in Slavic onomastics. An overwiev of research issues]. Prace onomastyczne 5. I Międzynarodowa Slawistyczna Konferencja Onomastyczna: księga referatow (pp. 147–160). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich [in Polish].

Smoczyński, P. (1963). Słowiańskie imiona pospolite i własne z podstawowym -ch- w części sufiksalnej [Slavic common and proper names with the basic -ch- in the suffix part]. Łodź: Łodzkie Tow-wo Nauk. [in Polish].

Smoczyński, P. (1968). Polskie nazwiska patronimiczne [Polish patronymic surnames]. Z polskich studiow slawistycznych, III, 245–256 [in Polish].

Spotkania onomastyczne Badania onomastyki pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego [Studies on onomastics of the Polish-Eastern Slavic borderland]. Dostęp: http://ukraina.uw.edu.pl/sites/default/files/aktualnosci/pliki/SPOTKANIA%20ONOMASTYCZNE.pdf.

Stieber, Z. (1948). Toponomastyka Łemkowszczyzny [Toponomastics of Łemkowszczyzna]. (Vol. 1). Łodź: Łodzkie Tow-wo Nauk. [in Polish].

Stieber, Z. (1949). Toponomastyka Łemkowszczyzny [Toponomastics of Łemkowszczyzna]. (Vol. 2). Łodź: Łodzkie Tow-wo Nauk. [in Polish].

Szulowska, W. (1992). Imiennictwo dawnej ziemi halickiej i lwowskiej [Anthroponymy of the former Halicz and Lwow regions]. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy [in Polish].

Umińska-Tytoń, E. (1999). Z przeszłości polonistycznego językoznawstwa w Uniwersytecie Łodzkim [From the past of Polonistic linguistics at the University of Łodź]. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 38, 105–141 [in Polish].

Warchoł, S. (1993). Systemy zoonimiczne w gwarach mieszanych i przejściowych wschodniej Lubelszczyzny [Zoonimical systems in mixed and transitional dialects of the eastern Lublin region]. Systemy onomastyczne w słowiańskich gwarach mieszanych i przejściowych: księga referatow Międzynarodowej Slawistycznej Konferencji Naukowej w Lublinie 20–23 listopada 1991 (pp. 319–362). Lublin: UMCS [in Polish].

Warchoł, S. (2007). Słownik etymologiczno-motywacyjny słowiańskiej zoonimii ludowej [Etymological and motivational disctionary of Slavic folk zoonymy]. (Vol. 1–5). Lublin: UMCS [in Polish].

Wolnicz-Pawłowska, E. (1978). Osiemnastowieczne imiennictwo ukraińskie w dawnym wojewodztwie ruskim [Eighteenth-century Ukrainian names in the former Ruthenian voivodeship]. Warszawa: Ossolineum [in Polish].

Wolnicz-Pawłowska, E., & Szulowska, W. (1998). Antroponimia polska na Kresach południowo-wschodnich (XV–XIX w.) [Polish anthroponymy in the South-Eastern borderlands (15th-19th century)]. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy [in Polish].




DOI: https://doi.org/10.34142/23127546.2022.56.24

Посилання

  • Поки немає зовнішніх посилань.