ДОСЛІДЖЕННЯ ПРИЧИН ПОЯВИ ТА ПРОЯВІВ ДЕПРЕСІЇ У ВОДІЇВ-ДАЛЕКОБІЙНИКІВ
Анотація
Актуальність дослідження. Депресія серед водіїв-далекобійників є критичною проблемою охорони здоров'я, що залишається недооціненою попри її значний вплив на безпеку дорожнього руху та продуктивність праці. Закордонні дослідження фіксують поширеність депресивних симптомів від 13,6% до 44%, що в десятки разів перевищує показники загальної популяції. В Україні, яка посідає перше місце у світі за рівнем депресії, спеціалізовані дослідження цієї професійної групи повністю відсутні, що становить критичну наукову прогалину, особливо в умовах додаткових стресорів воєнного стану.
Мета дослідження — проведення систематичного аналізу та узагальнення наукової літератури щодо причин виникнення, клінічних проявів та шляхів профілактики депресії у водіїв-далекобійників.
Методи дослідження. Здійснено критичний огляд та систематизацію закордонних і вітчизняних наукових публікацій, включаючи епідеміологічні дослідження, клінічні звіти та статистичні дані з баз міжнародних журналів та організацій охорони здоров'я.
Результати. Ідентифіковано багатофакторну природу депресії у далекобійників: хронічний професійний стрес (75% водіїв), глибока соціальна ізоляція з нейробіологічними наслідками, порушення циркадних ритмів (підвищення ризику депресії у п'ять разів), гіподинамія (70% з ожирінням) та вживання психоактивних речовин. Клінічні прояви включають когнітивні порушення, що безпосередньо впливають на безпеку руху. Виявлено системні бар'єри: стигматизацію ментальних проблем (особливо серед чоловіків, які становлять 95% професії) та обмежений доступ до медичної допомоги. Сформульовано рекомендації щодо впровадження рутинного психологічного скринінгу, програм підтримки працівників та інтеграції ментального здоров'я в систему охорони праці.
Ключові слова
Повний текст:
PDFПосилання
Виходець, О. М., Кизилова, Е. О., … Слобяк, З. Ю. (2008). Культура та етика водіння: Підруч. для учнів проф.-техн. навч. закл.. Київ: Пед. преса. Retrieved from https://www.svpu-profi.lg.ua/pdf/library/Kultura%20ta%20etika%20vodinnya.pdf
Крутенко, Ю. М. (2010). Сучасні підходи до психологічної підготовки водії. Наука І освіта, (8), 23–29. Retrieved from http://dspace.pdpu.edu.ua/handle/123456789/13882
Міністерство охорони здоров’я України. (2017, December 12). Депресія: серйозніше, ніж ми звикли думати [Міністерство охорони здоров’я України]. Retrieved October 9, 2025, from Останні новини website: https://moz.gov.ua/uk/depresija-serjoznishe-nizh-mi-zvikli-dumati
Великоновосілківський професійний ліцей. (2020, March 24). Тема №1 Основи психофізіології праці та поведінки водія. Заняття №6 Стресовий стан. [Великоновосілківський професійний ліцей]. Retrieved October 9, 2025, from Професійна етика та культура водіння website: https://vpl.org.ua/news/10-38-08-24-03-2020/
DAT Freight & Analytics. (2023, August 24). 75% of truck drivers say their job is mentally and physically stressful [DAT Freight & Analytics]. Retrieved October 9, 2025, from https://www.dat.com/company/news-events/news-releases/75-of-truck-drivers-say-their-job-is-mentally-and-physically-stressful
TCI Transportation. (2024, February 12). Maintaining mental health on the road: Tips for long-haul truck drivers [TCI Transportation]. Retrieved October 9, 2025, from Trucker Life website: https://tcitransportation.com/blog/maintaining-mental-health-on-the-road-tips-for-long-haul-truck-drivers/
Long, T., … Shades Of Resilience Counseling. (2024, April 8). Supporting Construction and Trucking Workers’ Wellbeing [Shades Of Resilience Counseling]. Retrieved October 9, 2025, from Stress Management | Therapy website: https://shadesofresiliencecounseling.com/managing-the-mental-load-supporting-construction-and-trucking-workers-wellbeing/
Amestoy, M., … BrightOrder. (2024, June 20). Breaking the Silence on Mental Health of Truck Drivers [BrightOrder]. Retrieved October 9, 2025, from Articles, Industry Insights, Tips & Tricks website: https://brightorder.com/blog/mental-health-of-truck-drivers/
Anderson Trucking Service, … Olson, A. (2024, September 18). Truck Driver Mental Health [Tips from a Doctor] [Anderson Trucking Service]. Retrieved October 9, 2025, from https://blog.drive4ats.com/truck-driver-mental-health-tips
Apostolopoulos, Y., Sönmez, S., Hege, A., … Lemke, M. (2016). Work Strain, Social Isolation and Mental Health of Long-Haul Truckers. Occupational Therapy in Mental Health, (32), 50–69. Retrieved from https://doi.org/10.1080/0164212X.2015.1093995
Apostolopoulos, Y., Sönmez, S., Shattell, M. M., Gonzales, C., … Fehrenbacher, C. (2013). Health survey of U.S. long-haul truck drivers: Work environment, physical health, and healthcare access. WORK: A Journal of Prevention, Assessment & Rehabilitation, 46(1), 113–123. Retrieved from https://doi.org/10.3233/WOR-121553
Birdsey, J., Sieber, W. K., Chen, G. X., Hitchcock, E. M., Lincoln, J. E., Nakata, A., … Sweeney, M. H. (2015). National Survey of US Long-Haul Truck Driver Health and Injury: health behaviors. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 57(2), 210–216. Retrieved from https://doi.org/10.1097/JOM.0000000000000338
Bunker, L., … Narayan, V. (2015). Death Anxiety and Depression among Long and Short Route Truck Drivers. International Journal of Indian Psychology, 3(1), 124–129. Retrieved from https://doi.org/10.25215/0301.138
Crizzle, A. M., McLean, M., … Malkin, J. (2020). Risk Factors for Depressive Symptoms in Long-Haul Truck Drivers. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(11). Retrieved from https://doi.org/10.3390/ijerph17113764
Healthy Trucking Of America. (n.d.). Depression in truckers [The Healthy Trucker]. Retrieved October 9, 2025, from Smart Trucking website: https://www.healthytruck.org/depression-in-truckers/
Lichtenstein, B., Hook E. W. І., Grimley, D. M., Lawrence, J. S. S., … Bachmann, L. H. (2007). HIV risk among long‐haul truckers in the USA. Culture, Health & Sexuality, 10(1), 43–56. Retrieved from https://doi.org/10.1080/13691050701582936
Makuto, N., Kristman, V., Bigelow, P., … Bédard, M. (2023). Factors associated with depressive symptoms in long-haul truck drivers. Transportation Research Interdisciplinary Perspectives, 21. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.trip.2023.100851
Malkin, J., Crizzle, A. M., Zello, G., Bigelow, P., … Shubair, M. (2021). Long-Haul Truck Driver Training Does Not Meet Driver Needs in Canada. Safety and Health at Work, 12(1), 35–41. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.shaw.2020.09.001
McCree, D. H., Cosgrove, S., Stratford, D., Valway,, S., Keller, N., Vega-Hernandez, J., … Jenison, S. A. (2010). Sexual and drug use risk behaviors of long-haul truck drivers and their commercial sex contacts in New Mexico. Public Health Reports, 125(1), 52–60. Retrieved from https://doi.org/10.1177/003335491012500108
Platek, A. E., Szymanski, F. M., Filipiak, K. J., Ozieranski, K., Kotkowski, M., Tyminska, A., … Opolski, G. (2016). Prevalence of depressive disorders in professional drivers - epidemiologic subanalysis of the RACER study. Psychiatria Polska, 50(4), 859–871. Retrieved from https://doi.org/10.12740/PP/44395
Shattell, M., Apostolopoulos, Y., Collins, C., Sönmez, S., … Fehrenbacher, C. (2012). Trucking organization and mental health disorders of truck drivers. Issues in Mental Health Nursing, 33(7), 436–444. Retrieved from https://doi.org/10.3109/01612840.2012.665156
Shattell, M., Apostolopoulos, Y., Sönmez, S., … Griffin, M. (2010). Occupational Stressors and the Mental Health of Truckers. Issues in Mental Health Nursing, 31(9), 561–568. Retrieved from https://doi.org/10.3109/01612840.2010.48878
Survey Finds Over 25% of Truck Drivers Battle Depression [TVC Pro-Driver]. (2023, September 28). Retrieved October 9, 2025, from Blog website: https://fleets.prodriver.com/survey-finds-over-25-of-truck-drivers-battle-depression/
Taouk, Y., Aitken, Z., LaMontagne, A. D., … King, T. (2023). Persistent low job control and subsequent major depression: A prospective cohort study of Australian working males. Social Science & Medicine, 359. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2024.117283
The Infrastructure Health and Safety Association. (n.d.). Mental health risks, stigma, and improving support in the trucking industry [The Infrastructure Health and Safety Association]. Retrieved October 9, 2025, from Topics & Hazards website: https://www.ihsa.ca/Topics-Hazards/Mental-health-risks-and-stigma-in-the-trucking-ind.aspx
Trukademy. (n.d.). Managing Stress on the Road: Mental Health Tips for Truckers [Trukademy]. Retrieved October 9, 2025, from https://www.trukademy.com/managing-stress-on-the-road-mental-health-tips-for-truckers
Ugardes, N., Smielak, V., Calero, R., Castillo Perez, J. S., Jay, P., Muralidhar, K., … Stephens, D. (2025). Exploring Indian Long-Haul Truck Drivers’ Mental Health and Well-Being: Risk and Protective Factors Associated with their Lifestyle. FIU Undergraduate Research Journal, 3(1), 76–88. Retrieved from https://doi.org/10.25148/FIUURJ.3.1.9
DOI: https://doi.org/10.34142/23129387.2025.73.08
Посилання
- Поки немає зовнішніх посилань.